در اهمیت و ارزش شکر همین بس که خداوند سبحان خود را بدان متّصف کرده و خویش را «شکور» نامیده است. شکور یعنی بسیار شکرگزار. برای انسان این افتخاری بس عظیم است که مشکور او (خدا) خود شکور است، که: اِنَّ اللّهَ غَفُورٌ شَکُورٌ. [1] 
البته شکرگزاری خداوند با شکرگزاری انسان فرق دارد. شکرگزار او پاداش دادن به شکر انسان و به عبارت دیگر پذیرفتن سپاس بندگان شاکر است. 

یکی از خواص شکر زیادت یافتن نعمت است. علی علیه السلام فرمود:

«فِی الشُّکْرِ تَکُونُ الزِّیادَةُ»؛ «زیادی نعمت در شکرگزاری است.» [2] 
خاصیت دیگر آن، نقصان نعمت است، در صورتی که شکر بهجا آورده شود؛ یعنی به عکس صورت اوّل. 
«مَنْ لَمْ یَشْکُرْ عُوقِبَ بِزَوالِها». [3] 
«هر که ناسپاسی کند به زوال آن نعمت عقاب می شود.» 

این دو کلام از حضرت امیر المؤمنین، ترجمه این آیه شریف است که:

لَئِنْ شَکَرْتُمْ لاَءَزِیدَنَّکُمْ وَ لَئِنْ کَفَرْتُمْ إِنَّ عَذابِی لَشَدِیدٌ. [4] 
«اگر سپاسگزاری کنید بر نعمت هایتان، می افزایم و اگر ناسپاسی کنید، یقینا به عذابی شدید گرفتار خواهید شد.» 
شکر نعمت، نعمتت افزون کند کفر، نعمت از کَفَت بیرون کند. 
بسیاری از اقوام گذشته به خاطر کفران نعمت به زوال نعمت که خود عذابی الیم است گرفتار شدند. 
قوم سبأ یکی از آن اقوام است. آنان به جای اینکه قدردان نعمت های الهی گردند و از هر نعمتی فراخور شأن آن بهره برداری کنند، به دام اصراف و تبذیر و غفلت و گرفتار گشته و پند پیامبران را نادیده گرفتند، بدین جهت هرچه داشتند از آنان گرفتند. 
چون ز حد بردند نا شکری چنان غیر ما حق کارگر شد در زمان 
سیزده پیغمبر آنجا آمدند گمرهان را ره نمودندی به پند 
که هلا نعمت فزون شد شکر کو مرک شکر ار بخسبد حَرِّکُوا 
قوم گفته شکر ما را برد غول ما شدیم از شکر و از نعمت ملول [5] 
این بود خوی لئیمان دنیبد کند با تو چو نیکو می کنی 
کافران کآرند در نعمت جفاباز در دوزخ نداشان ربّنا [6] 
آن سبا ز اهل سبا بودند خامکارشان کفران نعمت به اکرام 
یکی دیگر از خواص شکر، دوام نعمت است. شکر نعمت موجب ادامه یافتن آن نعمت و نعمت های دیگر الهی در حق بنده شاکرش می گردد. که علی علیه السلام فرمود: 
«فِی شُکْرِ النِّعَمِ دَوامُها.» 
همچنین فرمود: «اِسْتَدِمِ الشُّکْرَ تَدُمْ عَلَیْکَ النِّعْمَةُ». [7] 
(مدام شکر کن تا نعمت بر تو مدام گردد). 
این بود خوی لئیمان دنی بد کند با تو چو نیکی می کنی 
کافران کآرند در نعمت جفا باز در دوزخ نداشان ربنا 
آن سبا زاهل سبا بودند خام کارشان کفران نعمت به اکرام 
یکی دیگر از خواص شکر، دوام نعمت است. شکر نعمت موجب ادامه یافتن آن نعمت و نعمت های دیگر الهی در حق بنده شاکرش می گردد. که علی (ع) فرمود: 
«فی شکر النعم دوامها.» 
همچنین فرمود: «استدم الشکر تدم علیک النعمة». 
(مدام شکر کن تا نعمت بر تو مدام گردد). 

پی نوشتها:

[1] . شوری : 23 
[2] . غرر و درر آمدی، ج4، ص402، چاپ دانشگاه. 
[3] . غرر و درر آمدی، ج5، ص228، چاپ دانشگاه. 
[4] . ابراهیم : 70 
[5] . دفتر سوّم، ص185 و 184 
[6] . دفتر سوّم، ص143 
[7] . غرر و درر آمدی، ج4، ص401، چاپ دانشگاه.

ادامه مطلب